English
اعمال فیلتر
0 نظر
شرح دعای بیست و هشتم
اشراق: و چون از اين دعا كه دعاى ثغور است فارغ شد و خاطر از جمع ايشان جمع نموده، به خود پرداخته شروع به جزع و فزع نمود كه باعث قرب و صول است، و فرمود:
«اللهم انى أخلصت بانقطاعى اليك» خداوندا، به درستى كه من خالص مى كنم خود را به منقطع شدن من از غير تو به سوى تو؛ و اين فقره اشاره است به انقطاع از خلق به حق و مطلع شدنست بر عدميت غير خدا، زيرا كه خداى تعالى ذات وجود است و غير وجود نيست مگر عدم؛ و از اينجاست كه گفته اند كه وجود واحد است و موجود متعدد پس موجود حقيقى خدا است و غير خدا موجود بالعرضند؛ و فقير برين، سى دليل و چندى در كتاب كاسر الاصنام ذكر نموده ام كه احدى را قدرت نيست در آن باب نفس كشيد.
«و أقبلت بكلى عليك» و روى كردم به همه جوارح و اعضا و قوا به سوى تو؛ و اين مرتبه را بعضى مثل شيخ ابوعلى آخر مراتب دانسته اند و حق آنست كه اين لازم آخر مراتب باشد نه آخر مراتب؛ و آخر مراتب كه مرتبه ى توحيد است آنست كه بر عدميت خود مطلع گردد و اين معنى را معاينه ببيند.
«و صرفت وجهى عمن يجتاج الى رفدك» و برگردانيم روى خود را از آن كس كه محتاج باشد به سوى تو
«و قلبت مسئلتى عمن لم يستغن عن فضلك» و برگردانيم سؤال خود را از آن كس كه مستغنى نباشد از فضل تو
«و رأيت أن طلب المحتاج الى المحتاج سقه من رأيه» و ديدم كه طلب كردن محتاج به سوى محتاج سفاهت و نادانى است، زيرا كه بى فايده است، چون استعاره است از مستعير و سؤال است از محتاج فقير، و اين از عقل دور است؛ و رأيت به معنى رؤيت به بصر است زيرا كه متعدى به يك مفعول است كه أن است با اسم و خبرش؛ «و ضلة من عقله» و گم كردن است از عقل او.
«فكم قد رأيت يا الهى من أناس طلبوا العز بغيرك» پس بسيار به تحقيق كه ديدم اي پروردگار من، از آدمها طلب كردند عزت را به استعانت غير تو، «فذلوا» پس خوار شدند، «و راموا الثروة من سواك فافتقروا» و قصد كردند مال دارى را از غير تو پس محتاج شدند، «و حاولوا الارتفاع بغيرك فاتضعوا» و گرفتند ارتفاع شان را به استعانت غير تو پس ضايع شدند
«فصح بمعاينة أمثالهم حازم وفقه اعتباره» پس صحت يافت به معاينه و عيان ديدن امثال ايشان حازمى كه توفيق داده باشد او را اعتبار او، «و أرشده الى طريق صوابه اختياره» و راه نموده باشد او را به سوى راه صواب او اختيار او
«فأنت يا مولاى دون كل مسؤول موضع مسئلتى» پس تو اي صاحب من، نزد هر مسؤولى محل سؤال نمودن منى، «و دون كل مطلوب اليه ولى حاجتى» و نزد هر مطلوب به سوى او سزاوار حاجت من؛ «و اليه» تعلق به مطلوب دارد.
«و أنت المخصوص قبل كل مدعو بدعوتى» و تويى مخصوص پيش از كل خوانده شده به دعوت من، «لا يشركك أحد فى رجائى» شريك نيست ترا احدى در اميد من، «و لا يتفق أحد معك فى دعائى» و متفق نيست احدى با تو در دعاى من؛ و در نسخه ى اصل «و لا يفق» است از وفق به معنى موافقت است؛ «و لا ينظمه» و منتظم نيست احدى او را يعنى دعاى مرا، «و اياك ندائى» و ترا است نداى من؛ و ندا رفع صوتست در دعا همچنان كه ائمه ى لغت و تفسير فرموده اند.
«لك يا الهى وحدانية العدد» يعنى براى تو است اي پروردگار من، واحد بودن عددى، يعنى واحد بالعدد بودن؛ و شك نيست كه اقسام وحدت كه واحد بالجنس و جنسى و بالنوع و نوعيست و بالشخص و شخصى است و بالاتصال و اتصالى است و بالعدد و عدديست در خدا جائز نيست، و عدم جواز غير واحد بالعدد ظاهر است؛ و اما واحد بالعدد با آن كه احاديث در نفى آن وارد شده و جهش آنست كه وحدت بالعدد در مرتبه كم منفصل است كه از مقوله ى أعراض است، و اين در خالق اشياء روا نيست زيرا كه موضوع عرض نتواند بود.
پس مراد حضرت سجاد عليه السلام آنست كه وحدت بالعدد از براى تو است و مخلوق تو است و هيچ چيز خالى از آن نيست پس همه اشيا مخلوق تواند، زيرا كه وحدت بالعدد عارض مجردات و ماديات هم مى شود؛ و مى تواند بود كه مراد آن باشد وحدت بالعدد يعنى عدم تكثر ذات بوجهى از وجوه مخصوص تو است، و تويى كه به هيچ وجه كثير نيستى نه غير تو، زيرا كه غير خدا هر چند بسيط باشد كثرتى در وى ملحوظست زيرا كه خالى از ماهيتى و امكانى و وجودى نيست؛ و آنچه گفته اند كه وحدت بالعدد از مقوله عرض است محض اصطلاحست در ممكنات؛ و در اينجا اسرار چند است كه اگر تأمل كنى ظاهر مى شوند.
«و ملكة القدرة الصمد» و وجود قدرت كه اين صفت دارد كه سيد است چه محتاج اليه مردم است از براى برآمدن حاجات، «و فضيلة الحول و القوة» و فضيلت حول و قوت كه هر دو به يك معنى است، «و درجة العلو و الرفعة» و درجه ى بلند و رفعت هر دو به يك معنى است،
«و من سواك مرحوم فى عمره» و كسى كه غير تو است رحمت كرده شده است در عمر او؛ به ضم عين مهمله و ميم، و سكون ميم نيز آمده، «مغلوب على أمره» غالب كرده شده است بر امر او، «مقهور على شأنه» قهر و غلبه كرده شده است در صفت خود، «مختلف الحالات» مختلف الاحوالست، «متنقل فى الصفات» نقل كننده است در صفات،
«فتعاليت عن الأشباه و الأضداد» پس بلندى تو از مانندها و ضدها، «و تكبرت عن الامثال والانداد» و بزرگى تو از مثلها و مانندها، «فسبحانك لا اله الا أنت» پس منزهى تو نيست خدائى موجود مگر تو.
نظرات کاربران (0)