شرح دعای سی ام

اشراق:  ‌و‌  چون از‌  طلب روزى فارغ شد شروع نمود به‌  دعاى دين كه‌  از‌  جمله رفع موانعست،  ‌و‌  فرمود:
 
«اللهم صل على محمد  ‌و‌  آله وهب لى العافية من‌  دين تخلق به‌  وجهى»  ‌و‌  ببخش مرا عافيت را‌  از‌  قرضى كه‌  كهنه مى‌ كنى به‌  او‌  روى مرا، تخلق به‌  ضم اول از‌  باب افعال  ‌و‌  نسبت او‌  به‌  خداى تعالى از‌  جهت جزا است،  ‌و‌  يا‌  از‌  باب (ان هى الا فتنتك) (اعراف: 155)  ‌و‌  در‌  حديث وارد شده كه‌  صاحب قرض حبس نماز  ‌و‌  عبادات مديون مى‌ تواند نمود وقتى كه‌  نمى تواند ادا دين نمود  ‌و‌  ادا ننمايد؛  ‌و‌  روايت شده از‌  صادق عليه السلام كه‌  شخصى از‌  دوستان او‌  مرده بود  ‌و‌  دينارى (تصغير دينار) قرض داشت. حضرت به‌  صاحب قرض گفت كه‌  آنچه از‌  فلانى مى‌ طلبى ببخش. او‌  ابا نمود. حضرت به‌  او‌  عتاب نموده كه‌  آيا گمان مى‌ كنى كه‌  از‌  براى قرض تو‌  او‌  را‌  خدايت تعالى او‌  را‌  به‌  دوزخ برد.
 «و يحار فيه ذهنى»  ‌و‌  حيران شود درو ذهن من؛  ‌و‌  ذهن پيش متأخرين عبارتست از‌  قوتى كه‌  صور عقليات  ‌و‌  محسوسات در‌  وى منطبع گردد، كليات در‌  نفس  ‌و‌  جزئيات در‌  قواى ماديه؛  ‌و‌  متقدمان گفته اند كه‌  ذهن عبارت است از‌  ادراك عقل  ‌و‌  ادراك فعل است نه انفعال،  ‌و‌  وجود ذهنى بر‌  هر‌  دو‌  صدق ليكن متاخران چون وجود ذهنى را‌  در‌  حصول ذهنى استعمال نموده اند لهذا هوداران متقدمين نفى  ‌آن نموده اند؛  ‌و‌  ميان هواداران طائفتين نزاع  ‌و‌  جدال عظيم است كه‌  اينجا موضع ذكر  ‌آن نيست  ‌و‌   ‌آن را‌  در‌  كتاب فيوضات  ‌و‌  اشراقات  ‌و‌  افادات ذكر نموده ايم؛  ‌و‌  «يحار» به‌  فتح حرف مضارع بر‌  وزن ينام  ‌و‌  ينال، تنام عينى  ‌و‌  لا‌  ينام قلبى، (و لا‌  ينال عهدى الظالمين) (بقره: 124)
 «و يتشعب له فكرى»  ‌و‌  متفرق مى‌ شود به‌  او‌  فكر من، «و يطول بممارسته شغلى»  ‌و‌  دراز مى‌ شود به‌  مواظبت  ‌و‌  مداومت او‌  شغل من‌  
 
«و أعوذبك يا‌  رب من‌  هم الدين  ‌و‌  فكره»  ‌و‌  پناه مى‌ برم به‌  تو‌  اي‌ پروردگار من، از‌  غم دين  ‌و‌  فكر او؛  ‌و‌  گفته اند كه‌  هم  ‌آن غميست كه‌  بى سبب باشد  ‌و‌  غم  ‌آن است كه‌  با‌  سبب باشد؛  ‌و‌  در‌  حديث آمده: بسا باشد كه‌  هم به‌  هم رسد از‌  جهت آسيبى كه‌  به‌  برادر مؤمن رسيده باشد كه‌  او‌  برو مطلع نباشد چون نفوس با‌  هم اتصال معنوى دارند؛  ‌و‌  حضرت صادق عليه السلام فرموده: بسا باشد كه‌  مراهمى به‌  هم رسد كه‌  نافله را‌  به‌   ‌آن سبب ترك كنم. (كافى، ج 3، ص 454؛ بحارالأنوار، ج 48، ص 114)
 «و شغل الدين  ‌و‌  سهره»  ‌و‌  مشغول بودن دين  ‌و‌  سهر او؛ به‌  فتح هاء يعنى بيدارى او‌  كه‌  به‌   ‌آن سبب خواب نتوانم كرد، همچنان كه‌  گفته اند: قال لى: كيف أنت؟ قلت: عليل سهر دايم  ‌و‌  حزن طويل.
 «فصل على محمد  ‌و‌  آله  ‌و‌  أعذنى منه» پناه ده‌  مرا ازو، «و أستجير بك يا‌  رب»  ‌و‌  پناه مى‌ گيرم به‌  تو‌  اي‌ پروردگار من، «من ذلته فى الحياة» از‌  خوارى او‌  در‌  زندگانى من، «و من‌  تبعته بعد الوفاة»  ‌و‌  از‌  آزار بعد از‌  وفات من؛ الف  ‌و‌  لام عوض از‌  مضاف اليه است.
 «فصل على محمد  ‌و‌  آله  ‌و‌  أجرنى منه بوسع فاضل»  ‌و‌  پناه ده‌  مرا ازو به‌  فراخى فاضل؛  ‌و‌  «اجر» فعل امر است مثل (و ان‌  احد من‌  المشركين استجارك فاجره)؛ (توبه: 6) «أو كفاف واصل»  ‌و‌  با‌  كفاف رسنده.
 
«اللهم صل على محمد  ‌و‌  آله  ‌و‌  احجبنى عن السرف والازدياد» ومنع كن مرا از‌  اسراف كردن  ‌و‌  زياده از‌  احتياج خرج كردن؛ قال الله تعالى: (كلوا  ‌و‌  اشربوا  ‌و‌  لا‌  تسرفوا)؛ (اعراف: 31) «و قومنى بالبذل والاقتصاد»  ‌و‌  قائم كن مرا به‌  بخشش نمودن  ‌و‌  ميانه روى كردن، «و علمنى حسن التقدير»  ‌و‌  بياموز مرا خوبى اندازه را. علم  ‌و‌  علم به‌  تشديد لام الفعل متعدى به‌  دو‌  مفعولند از‌  افعال قلوب.
 «و اقبضنى بلطفك عن التبذير»  ‌و‌  ببند مرا به‌  لطف تو‌  از‌  هرزه خرجى؛ قال الله تعالى: (و لا‌  تبذر تبذيرا) (اسراء: 26) «و أجر من‌  أسباب الحلال أرزاقى»  ‌و‌  جارى كن از‌  اسباب حلال روزيهاى مرا، «و وجه فى أبواب البر انفاقى»  ‌و‌  روى گردان در‌  درهاى نيكويى نفقه كردن مرا، «و ازوعنى من‌  المال ما‌  يحدث لى مخيلة»  ‌و‌  منع كن از‌  من‌  از‌  مال آنچه واقع كند براى من‌  فريبى، «او تاديا الى بغى» يا‌  منجر شد مرا به‌  سوى بغى  ‌و‌  عناد، «أو ما‌  اتعقب منه طغيانا»  ‌و‌  يا‌  آنچه در‌  عقب افتيم از‌  طغيان  ‌و‌  سركشى را.
 
«اللهم حبب الى صحبة الفقراء» خداوندا، دوست كن به‌  سوى من‌  صحبت بينواها  ‌و‌  بى چيزها را، «و أعنى على صحبتهم»  ‌و‌  اعانت كن مرا بر‌  صحبت ايشان، «بحسن الصبر» به‌  نيكويى صبر
 
«و ما‌  زويت عنى من‌  متاع الدنيا الفانية»  ‌و‌  آنچه منع كردى از‌  متاع دنياى فانى. صيغه  ‌ى‌  لازم دلالت دارد كه‌  وجود دنيا كالعدم است.
 «فاذخزه فى خزائنك الباقية» پس‌  ذخيره كن او‌  را‌  در‌  خزانهاى تو‌  باقيست
 
«و اجعل ما‌  خولتنى من‌  حطامها»  ‌و‌  بگردان آنچه مالك گردانى از‌  حطام دنيا، «و عجلت لى من‌  متاعها»  ‌و‌  تعجيل كردى براى من‌  از‌  متاع دنيا،«بلغة الى جوارك» رسيدن  ‌و‌  يا‌  رساننده به‌  سوى جوار تو‌   ‌و‌  نزديك  ‌و‌  همسايگى تو، «و وصلة الى قربك»  ‌و‌  رسيدن به‌  سوى قرب تو،«و ذريعة الى جنتك»  ‌و‌  وسيله به‌  سوى بهشت تو، «انك ذوالفضل العظيم» به‌  درستى كه‌  تو‌  صاحب نعمت عظيمى، «و أنت الجواد الكريم»  ‌و‌  تو‌  بخشنده  ‌و‌  كريمى.