نخستين ادعاي ميرزا علي محمد

وقتي که ميرزا علي‏محمد از کربلا به شيراز مراجعت کرد، به وسيله‏ي مکاتبه و نامه با شاگردان سيد کاظم رشتي تماس داشت، از اين رو در شيراز به وسيله‏ي علي بسطامي سفارش نمود که نامه‏هاي من در کربلا نزد هر کس هست به شيراز بفرستيد. [1] .

 سال 1259 هجري قمري بود که سيد کاظم رشتي سر سلسله شيخيه پس از شيخ احمد احسائي، از دنيا رفت، ولي براي خود جانشين معين نکرد. آن‏ها مذهب را داراي چهار رکن مي‏دانستند: توحيد، نبوت، امامت و رکن رابع، منظورشان از «رکن رابع» شيعه‏ي خالص و خاص بود و معتقد بودند که رکن رابع رابط ميان امام و مردم است. 

شاگردان و طرفداران سيد کاظم رشتي براي يافتن «رکن رابع» که جانشين سيد کاظم شود درصدد برآمدند، پس از چندي عده‏اي حاج کريم‏خان کرماني را انتخاب کردند که بعدها از رقبا و دشمنان سرسخت سيد علي‏محمد باب به شمار آمد، بعضي ديگران را انتخاب کردند و گروهي متحير بودند، 

تا اين که ميرزا علي‏محمد شب جمعه 5 جمادي‏الاولي سال 1260 هجري قمري در سن 25 سالگي در زمان سلطنت محمد شاه قاجار (پدر ناصرالدين شاه) ادعاي بابيت کرد، و گفت من باب و نايب خاص امام زمان عليه‏السلام و از ناحيه آن حضرت مأمور هستم، و در اين موقع غير از ادعاي بابيت [2]  هيچ ادعاي ديگري نکرد. 

چنان که در کتاب احسن القصص خود که در همين وقت تأليف نموده بود، در سوره‏ي ملک که اولين سوره‏ي آن کتاب است مي‏گويد: 

«الله قد قدران يخرج ذلک الکتاب في تفسير احسن القصص من عند محمد بن حسن بن علي بن محمد بن علي بن موسي بن جعفر بن محمد بن علي بن حسن بن علي بن ابيطالب، علي عبده لتکون حجة الله من عند الذکر علي العالمين بليغا؛ خداوند تقدير کرد که اين کتاب در تفسير احسن القصص از ناحيه محمد(امام زمان) فرزند حسن فرزند علي فرزند محمد فرزند علي فرزند موسي فرزند جعفر فرزند محمد فرزند علي فرزند حسين فرزند علي بن ابي‏طالب بيرون آمده، به دست بنده‏اش (علي‏محمد) تا حجت خدا از طرف «ذکر» [3]  به جهانيان ابلاغ گردد.»

 در سوره‏ي 58 کتاب احسن القصص نيز به اين مطلب تصريح شده است. ميرزا علي‏محمد در ميان شاگردان سيد کاظم رشتي از جهت عنوان و مقام از مدعيان ديگر عقب‏افتاده‏تر بود، ولي در مدت شش ماه به کمک ملا حسين بشرويه‏اي (باب الباب) و ديگران با هزاران حيله و تزوير، هيجده نفر از شاگردان سيد کاظم رشتي را به جانب خود کشانيد، اين هيجده نفر که ملقب به حروف «حي» [4]  شدند، 

سيد علي‏محمد را به عنوان باب و وکيل و نايب خاص امام زمان پذيرفتند، و قطعا توجه اين هيجده نفر به علي‏محمد باب به طور خصوصي بوده است وگرنه عموم شيخيه که دست کم صد مقابل مي‏شدند به اشخاص ديگر مانند حاجي محمد کريمخان کرماني و ميرزا حسن گوهر و ميرزا باقر و ديگران متوجه بودند. [5] .

 قابل توجه اين که بيشتر اين ساده‏لوحان، ميرزا علي‏محمد را تنها به عنوان باب و نايب و وکيل خاص امام زمان عليه‏السلام پذيرفتند، ديگر خبر نداشتند که ميرزا علي‏محمد داعيه‏هاي ديگران را نيز در سر دارد.

مرحوم آيتي (آواره) در کتاب الکواکب الدريه صفحه 49 (صفحه 74 عربي) مي‏نويسد: در ابتداي طلوع، عموما از کلمه‏ي باب چنين استنباط مي‏شد که مراد از باب کسي است که واسطه بين آن حجت موعود (حضرت ولي‏عصر - عج) و خلق است. 

حتي ملا حسين بشرويه‏اي که در واقعه طبرس (در قلعه شيخ طبرسي) با عده‏اي از «حروف حي» و ديگر بابيان مانند ملا جليل ارومي، ملا يوسف اردبيلي، ملا محمود خوئي، ميرزا علي قزويني و شيخ علي پسر ملا عبدالخالق يزدي، توسط قواي دولتي کشته شدند [6]  به ميرزا علي‏محمد ايمان آورد اما نه به عنوان قائميت و رسالت، بلکه به عنوان بابيت به او ايمان آوردند، و ملا عبدالخالق يزدي که به وسيله ملاحسين، به سيد علي‏محمد ايمان آورده بود، و فرزندش در واقعه طبرس کشته شد [7]  وقتي که نامه‏اي از ناحيه ميرزا علي‏محمد در سال 1265 به او رسيد که در آن نامه ادعاي قائميت کرده بود، عبدالخالق بر سر خود کوفت و گفت پسرم به ناحق و باطل کشته شد. [8] .

--------------------------------------------------------------------

پی نوشتها : 

[1] مصابيح هدايت، ج 2، ص 406، سطر 20، چاپ تهران، شهر الجمال سنه 104 بديع (1326 ه. ق).

[2] از اين رو او را ميرزا علي‏محمد باب مي‏نامند و پيروان او را بابي مي‏خوانند.

[3] منظور از ذکر در اينجا خود سيد علي‏محمد است، که در اينجا ادعاي مقام ذکريت کرده است که همان باب بودن و نايب خاص بودنش از امام زمان عليه‏السلام باشد.

[4] زيرا کلمه «حي» به حساب ابجد معادل با 18 است.

[5] توضيح بيشتر در اين باره را در جلد دوم محاکمه و بررسي باب و بهاء، صفحات 5 ، 6 ، 7 بخوانيد.

[6] درباره داستان واقعه‏ي طبرس بعدا توضيح خواهيم داد

[7] واقعه قلعه طبرس، در سال 1264 و 1265 واقع شد.

[8] ظهور الحق فاضل مازندراني،صفحه 173

منبع :

antibahayi.vcp.ir